به گزارش مشرق، در روز پایانی مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی امروز ۴ آبان ماه در مدرسه امام کاظم (ع) قم برگزار شد و برگزیدگان این کنگره اعلام شدند و همچنین به سخنرانی و بیان نظراتشان در رابطه با علوم انسانی اسلامی پرداختند که به شرح زیر می باشد:

خلأ دردناک ترجمه علوم انسانی اسلامی برای جهان قابل مشاهده است

دکتر عطاءالله رفیعی آتانی دبیر علمی چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی در مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که صبح امروز ۴ آبان ماه در مدرسه امام کاظم (ع) قم در حال برگزاری است، با اشاره به دستاوردهای سه دوره قبل کنگره اظهار داشت: انتشار مجموعه مقالات کنگره اول در ۵ جلد حاوی ۹۰ مقاله برگزیده، مجموعه مقالات گنگره دوم در ۷ جلد حاوی ۱۱۴ مقاله تایید شده و کنگره سوم از ۹۷ مقاله در قالب ۶ جلد از جمله دستاوردهای دوره های گذشته این مجموعه است.

وی با بیان اینکه مقالات برگزیده و در سطحی بالاتر در مجله تحقیقات بنیادی و تحقیقات کاربردی علوم انسانی منتشر شده  است، عنوان کرد: ماهیت این نهاد و جریان علمی در حال تکامل و رشد است کنگره چهارم در حالی برگزار شده که مطالعات انجام شده نشان می دهد سهم اساتید حوزه ها، هیئت علمی دانشگاه ها و سهم مقالات نظریه پردازانه رو به افزایش بوده است.

وی با تاکید براینکه ارتباط ما با جامعه علمی نهادینه شده  است، تصریح  کرد: برای کنگره پنجم علاوه بر تداوم فرایند قبلی، انجام اموری همچون کمک به نقش آفرینی جوانترهای علمی در این عرصه ضروری است. از همین رو به دنبال  تأسیس مرکز جوانان نخبه علمی در قلمرو علوم انسانی اسلامی خواهیم بود.

رفیعی آتانی با اشاره به اینکه در عرصه بین المللی با خلا عدم تبدیل و ترجمه علوم انسانی اسلامی در  جهان علم و اسلام مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: که ضمن تداوم ارتباط علمی با خارج از ایران مجله اسلامیک هیومنیتز Islamic humanitiesمنتشر خواهد شد، علاوه بر آن ارتباط با پیشکسوتان در این حوزه علمی  ادامه خواهد داشت.

دبیر علمی چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی ادامه داد: باید باور کنیم علوم انسانی متعارف از محصولات پرقدرت دوران جدید حیات غرب است. بنابراین جامعه شناسی، اقتصاد و سایر علوم انسانی تحققی از فلسفه غربی در زندگی انسان غربی است  است که دستاورد زندگی غربی را نمایان ساخته و علوم انسانی متعارف به مثابه فلسفه دین و ایدئولوژی ایفای نقش می کند.

وی با تاکید براینکه راه حل اساسی تولید علوم انسانی مبتنی بر معارف قرآن کریم است، گفت: این درسها زمانی برای ما مفید است که نخواهیم همیشه شاگرد بمانیم. از همین رو نظریات علوم انسانی باید از فلسفه اسلامی فراوری شود.

رفیعی آتانی با تاکید بر اینکه ظرفیت بی بدیلی در فلسفه و علم اخلاق اسلامی وجود دارد، عنوان کرد: تولید علوم انسانی مبتنی بر قرآن راهی است که در این دوره حیات انسان و اسلام و با استفاده از فرصت جمهوری اسلامی ضرورتی انکارناپذیر است.

وی با بیان اینکه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی با حضور ۴۰ مرکز علمی و حوزوی با ارائه ۸۰ مقاله و با حضور دانشگاهیان و حوزویان در تهران برگزار شد، تصریح کرد: در این نشست سومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی امروز به سه تن از نظریه پردازان علوم انسانی اسلامی در حوزه های مختلف اعطا می شود.

آیت‌الله سبحانی در پیام به اختتامیه کنگره علوم انسانی اسلامی: متفکران علوم اسلامی نظریه‌پردازی در علوم انسانی را جدی بگیرند

 دکتر محمد محمدرضایی استاد دانشگاه تهران در مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که صبح امروز ۴ آبان ماه در مدرسه امام کاظم (ع) قم در حال برگزاری است، پیام آیت الله العظمی سبحانی را قرائت کرد.

متن پیام به شرح زیر است:

 « سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّی یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ: ما به زودی آیات و نشانه های خود را در آفاق و اطراف جهان و همچنین در درون جان خود آنها به آنان نشان می دهیم تا برای آنها روشن شود که خدا حق است».(فصلت/۵۳)

خداوند از انسان می خواهد که در آیات آفاقی به عنوان نشانه های حکمت در تبین خداوند تفکر و تدبر کنند تا از این طریق حق و حقیقت را بشناسند و بدانند که این جهان باطل بنا نشده است، بلکه خلقت آن هدفمند است.

همچنین خداوند همه مخلوقات را در نهایت اطمینان افریده است و نظم و قانون مشخص به عنوان سنت های الهی بین آنها قرار داده است «قالَ رَبُّنَا الَّذِی أَعْطی‌ کُلَّ شَیْ‌ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدی»، البته اینکه خداوند خالق همه هستی است منافاتی با اصل سببیت در نظام هستی ندارد که بعضی از موجودات علت وجود بعضی دیگر هستند.

خداست که به خورشید و ماه گرمی و درخشندی عطا کرده ، یعنی آنها را علت گرمی و درخشندگی قرار داده و باد را علت حرکت دانسته است.

اگر در دانش بشری ثابت شد که باد علت حرکت ابر یا خورشید روشنایی است و یا علت رفع فلان مرض فلان دارو است، این به معنای انکار ماوراطبیعت نیست، بلکه کشف رابطه بین موجودات عالم است و در واقع کشف سنتها و قوانینی است که خداوند در خلقت قرار داده است.

اما متاسفانه ازبعد از رنسانس در جهان غرب  به دلیل تسلط تجربه گرایی و مادی گرایی برخی علوم تجربی را چه در علوم طبیعت و چه در علوم انسانی در مقابل ارتباط با ماورا طبیعت دانستند.

به گونه ای که اگوست کنت، فیلسوف فرانسوی و موسس مکتب پوزیتیویسم اعلام داشت که اکنون دوران تجربه است و دوران اعتقاد به خدا سپری شده است.

برخی دیگر برای خوشنودی الاهیون نظریه دیگری مطرح کردند و آن اینکه  خدا معاد، وحی و عالم غیب را بر اساس نگاه مادی و تجربه گرایانه بنا کرده است، از این جهت خسارت های زیان باری مورد توجه جامعه بشری و دانشگاهی قرار گرفته است  که باید مورد  بازنگری قرار بگیرد.

علوم اسلامی و انسانی یعنی حقایق و قوانین انسان آنچنان که وجود دارد مورد مطالعه قرار بگیرد نه به گونه تحریف شده آن، بر اساس منابع اسلام، انسان خلیفه خدا بر روی زمین است که با حجت الهی آفریده شده است و باید در آیات الهی و انفسی به تفکر بپردازد تا روشن گردد که همه موجودات آیات و مخلوقات خداوند حکیم تواناست.

امیدوارم همه شما عالمان در انجام مسئولیت محوله موفق و موید باشید.

اینجانب از همه دست اندرکاران برگزاری این همایش عظیم و همه اساتید و فرهیختگان حاضر تشکر کرده و از اینکه به دلیل فوت همشیره نتوانستم در بین شما حضور پیدا کنم معذرت می خواهم.

خداوند به همه ما توفیق فهم آیات الهی را عنایت کند، از همه مسئولان مراکز محترم علمی و دانشگاهی می خواهم که مساله علوم اسلامی و انسانی را جدی گرفته، تا متفکران و دانشمندان بر اساس مبانی درست به نظریه پردازی بپردازند تا علوم انسانی در جایگاه صحیح و درست خود قرار گیرد.

اعلام برگزیدگان سومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی

مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و اعطای سومین دوره جهانی جایزه علوم انسانی اسلامی، با حضور حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی رئیس شورای سیاست گذاری کنگره، آیت الله رشاد رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، عطاء الله رفیعی آتانی دبیر علمی کنگره و جمعی از اهالی و اساتید علوم انسانی در مدرسه امام موسی کاظم(ع) پنج شنبه چهارم آبان ماه در شهر مقدس قم برگزار شد.

در این مراسم سه نفر از اساتیدی که در زمینه علوم انسانی اسلامی فعالیت چشمگیری داشتند، به عنوان برگزیده سومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی معرفی شدند.

برگزیدگان این دوره عبارتند از:

حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا نظریه پرداز برجسته در فلسفه علوم اجتماعی

دکتر حسن سبحانی نظریه پرداز برجسته در اقتصاد اسلامی

حجت الاسلام دکتر عبدالحسین خسروپناه نظریه پرداز برجسته در فلسفه علوم انسانی

برای آشنایی با این اساتید گوشه ای از زندگی و فعالیت علمی آنها را مرور می کنیم:

حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا

حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا در سال ۱۳۳۷ در شهر مقدس مشهد متولد شد. وی تحصیلات حوزوی خود را تا مدارج عالی حوزوی در محضر اساتید معظم طی کرد. فقه و اصول را از محضر آیات عظام میرزا هاشم آملی، فاضل لنکرانی و وحید خراسانی و جوادی آملی بهره برد. همچنین عرفان و فلسفه را نیز از محضر حضرات آیت الله العظمی جوادی آملی و آیت الله حسن زاده آملی دامت برکاتهما آموخت.

دکتر پارسانیا هم اکنون عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، استاد دانشگاه تهران و باقرالعلوم(ع) است که به تدریس در حوزه و دانشگاه در موضوعاتی چون نهایه الحکمه، منطق اشارات، شفا، کفایه، مکاسب و… مشغول است. از پارسانیا آثار متعددی چون هستی و هبوط، حدیث پیمانه، عرفان و سیاست، سنت ـ ایدئولوژی ـ علم ، علم و فلسفه، هفت موج اصلاحات و …. در کنار بیش از ۵۰ مقاله علمی به چاپ رسیده است. حجت الاسلام و المسلمین دکتر پارسانیا علاوه بر ریاست پژوهشگاه علوم وحیانی معارج و عضویت در هیئت مؤسس و هیئت مدیره مجمع عالی حکمت اسلامی، عهده دار معاونت آموزش مجمع عالی حکمت اسلامی نیز  است. وی عضو هیات علمی گروه مطالعات انقلاب اسلامی و غرب‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و مدیر گروه جامعه‌شناسی موسسه امام خمینی(ره) است.

از مهم ترین آثار وی در حوزه علوم انسانی اسلامی می توان به کتاب «علم و فلسفه»، تدوین کتاب «رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه» نوشته آیت الله العظمی جوادی آملی، ویراستاری کتاب «معرفت شناسی در قرآن» نوشته آیت الله العظمی جوادی آملی اشاره کرد.

حسن سبحانی

سبحانی به سال ۱۳۳۲ در شهرستان دامغان زاده شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در آنجا گذراند. پس از آن جهت کمک به معیشت خانواده به دانشسرای مقدماتی رفت. در سال ۱۳۵۳ در دانشگاه ملی در رشته اقتصاد تحصیلات دانشگاهی اش را آغاز نمود و در سال ۱۳۵۸ در دوره کارشناسی فارغ‌التحصیل شد. دوره کارشناسی ارشد را در سال ۶۱ در دانشگاه تربیت مدرس آغاز و در سال ۶۵ به پایان رساند.

سبحانی در سال ۱۳۶۷ در بورس خارج از کشور پذیرفته شد ولی آن را با این استدلال که بچه‌های انقلاب باید در داخل تحصیل کنند به بورس داخل کشور تبدیل کرد. دکترایش را در همان رشته کارشناسی، در دانشگاه تهران سپری کرده و در سال ۷۱ با رساله‌ای تحت عنوان «نظام اقتصادی اسلام» به پایان رساند. وی هم اکنون در کسوت استاد تمام اقتصاد، به عنوان مدیر گروه اقتصاد اسلامی، پولی و مالی دانشگاه تهران به فعالیت علمی و پژوهشی خود ادامه می‌دهد.

از آثار او در حوزه اقتصاد اسلامی می توان به «اسلام و اقتصاد» و «گستره اقتصاد اسلامی»، «دغدغه ها و چشم اندازهای اقتصاد اسلامی» و «آشنایی با اقتصاد اسلامی» اشاره کرد.

عبدالحسین خسروپناه

عبدالحسین خسروپناه در بهمن ماه ۱۳۴۵ شمسی در شهرستان دزفول، چشم به جهان گشود دروس حوزوی را در کنار دروس متوسطه (رشته تجربی) در سال ۱۳۶۲ آغاز کرد و به مدت شش سال در سال ۱۳۶۸شمسی در مقطع سطح سوم حوزه علمیه فارغ‌ التحصیل شد.

خسروپناه در سال ۱۳۶۸ دروس خارج فقه و اصول را در حوزه علمیه قم آغاز کرد و دوازده سال از محضر استادانی همچون آیت الله العظمی وحید خراسانی، آیت الله العظمی فاضل لنکرانی، آیت الله العظمی جعفر سبحانی، آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی در حوزه علمیه قم، بهره برد تحصیل دروس تخصصی کلام اسلامی را در کنار دروس خارج فقه و اصول در سال ۱۳۷۰ شمسی آغاز کرده و در سال ۱۳۷۴ در مقطع دکترای کلام اسلامی با رتبه اول از مؤسسه امام صادق (ع) فارغ التحصیل شد و پایان نامه خود را با عنوان انتظارات بشر از دین تدوین نمود.

خسروپناه در سال ۱۳۷۵ شمسی توسط آیت الله مدرسیان در دروس فقه و اصول، اجازه اجتهاد و اجازه نقل حدیث گرفت و از سال ۱۳۹۴ به رتبه استاد تمامی دست یافت و اینک از چندین استاد مشهورفقه و اصول حوزه علمیه قم، اجازه اجتهاد و اجازه روایی دارند

نظریه‌ها و دیدگاه‌های اختصاصی استاد خسروپناه، عبارتند از: ۱- نظریه فلسفه فلسفه اسلامی که در هیئت حمایت از کرسی های نظریه‌پردازی به عنوان نوآوری پذیرفته شد. ۲- نظریه دیدبانی ۳- نظریه حکمت خودی و تغییر موضوع فلسفه به وجود انضمامی انسان ۴- رئالیسم شبکه‌ای و تئوری بداهت نظام‌مند کارآمد ۵- الگوی حکمی- اجتهادی و روش شناسی حکمی- اجتهادی ۶- نظریه فرایندی از مبانی تا نظام‌های عینی

مهمترین دغدغه‌های فکری و فلسفی و فقهی استاد خسروپناه در دو حوزه مشخص می‌شود: اول، جریان شناسی فکری ایران و جهان اسلام و دوم، اسلامی‌سازی علوم انسانی و به تبع آن، نظام‌سازی فقه اسلامی

از مهم ترین آثار وی در حوزه علوم انسانی اسلامی می توان به کتاب های «فلسفه علوم اجتماعی»، «در جستجوی علوم انسانی اسلامی» و فلسفه علوم انسانی(بنیادهای نظری)، انسان شناسی اسلامی، روش شناسی علوم اجتماعی، منظومه فکری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای،  منظومه فکری امام خمینی(ره) اشاره کرد.

بیانیه سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی؛

شاهد تقویت بنیان‌های علوم انسانیِ اسلامی در کشور هستیم

در مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و اهدای سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که امروز ۴ آبان ماه در مدرسه امام موسی کاظم(ع) در قم در حال برگزاری است، بیانیه کمیته اعطای جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی توسط دکتر فرزاد جهان بین قرائت شد.

متن این پیام به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

پس از حمد و شکر خدای متعال به خاطر نعمت عظیم و غیرقابل وصفِ اسلام و تعالیم نورانی و حیات بخش آن، درود می‌فرستیم بر رسول گرامی اسلام و آل طیبین و طاهرین او و برترین و خالصانه‌ترین سلام‌ها را تقدیم می‌کنیم به محضر مقدس و منور حضرت ولی الله الاعظم «عجل الله تعالی فرجه الشریف».

 همچنین گرامی می‌داریم یاد و نام بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی «قدس سره»و شهدای گران‌قدر انقلاب اسلامی به ویژه شهدای حوزه و دانشگاه؛ و سلام صمیمانه خود را تقدیم می‌کنیم به محضر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای «مدظله العالی».

کمیته اعطای جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی مفتخر است تا اعلام نماید، با تلاش های عالمانه اساتید و پژوهشگران نخبۀ حوزه و دانشگاه، و شکوفایی تدریجی ظرفیت های آشکار و پنهان در این میدان، روز به روز شاهد تقویت بنیان های علوم انسانیِ اسلامی و ارائه نظریات و نوآوری های قابل اعتنا در این عرصه می باشیم که مهم ترین نشانه بر قوت این نظریه ها، مقاومت آنها در برابر نقدهای روشمند جامعه علمی می باشد. با این وصف، این کمیته بر خلاف تصور اولیه، در این دوره نیز مانند دوره های قبل، ضمن مواجهه با شمار قابل توجهی از نظریه پردازان، با کار دشواری در زمینه انتخاب و معرفی نظریه پردازان برتر روبرو گردید. البته با عنایت به فلسفه وجودی این جایزه، کمیته اعطای جایزه به انتخاب افرادی اهتمام دارد که فراتر از ارائه یک یا چند نظریه ممتاز، صاحب تلاش های متنوعی باشند که سرجمع به پیشرفت علوم انسانیِ اسلامی و افزایش دارایی های علمی آن در رشته های کلیدی کمک نموده و جامعه علمی بتواند با اتکاء به ظرفیت های آنان، به راه خود بهتر از گذشته ادامه دهد.

 کمیته اعطای جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی در مراسم سومین دوره که امروز در جوار حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه «سلام الله علیها» و در حضور شماری از اساتید پیش کسوت حوزه و دانشگاه برپا می‌شود، موفق شد پس از بررسی‌های چند مرحله‌ای، که نظام‌نامه جایزه آن را مقرر داشته است، و همچنین در مواردی، مراجعه به آراء جمعی از اساتید برجسته علوم انسانیِ اسلامی، در نهایت سه تن از نظریه‌پردازان را شایسته دریافت جایزه در این دوره تشخیص دهد:

 یک: استاد ارجمند جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای حمید پارسانیا، در رشته فلسفه علوم اجتماعی، که علاوه بر خدمات ارزشمند در عرصه‌های آموزشی، و تألیف آثار متعدد و برجسته خصوصاً در عرصه فلسفه علم دینی، به طور خاص موفق شده‌اند ضمن ارائه دیدگاهی پیشرو و راهگشا در خصوص تعیین مناسبات اسلام و علوم اجتماعی، مدل مشخصی را برای پیوند میان ایندو ارائه نمایند.

 دو: استاد ارجمند جناب آقای دکتر حسن سبحانی در رشته اقتصاد اسلامی که ضمن تقویت و بسط گفتمان اقتصاد اسلامی در ایران، و ارائه نقدهای قوی نسبت به نظام اقتصاد لیبرال، و همچنین پایه گذاری رشته اقتصاد اسلامی و پرورش شاگردان فراوان در این عرصه، موفق شدند به پیشرفت رشته اقتصاد اسلامی کمک قابل توجهی نمایند.

 سه: استاد ارجمند جناب حجت الاسلام والمسلمین آقای عبدالحسین خسروپناه، در رشته فلسفه علوم انسانیِ اسلامی که علاوه بر ترویج گفتمان علوم انسانیِ اسلامی، و تألیف آثار علمی مفید و ممتاز در زمینه فلسفه علوم انسانیِ اسلامی، به طور خاص موفق شدند در تقویت و تکمیل لایه های زیرین تفکر بنیادی علوم انسانیِ اسلامی و تبیین آن برای جامعه علمی، دیدگاه های برجسته ای را ارائه نمایند. 

علاوه بر این، کمیته اعطای جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی تصمیم گرفت در این مراسم، با افتخار از جناب استاد طه عبدالرحمن از کشور مراکش به خاطر ارائه دیدگاه های ممتاز و تحول آفرین در عرصه معنا شناختی و فلسفه زبان، و برقراری ارتباط بین این حوزه و اندیشه سیاسی اسلام، که سرجمع به تثبیت تفکر علوم انسانیِ اسلامی در جهان اسلام منجر شده تقدیر نموده و لوح سپاس خود را به ایشان تقدیم نماید.  

 در پایان، ضمن آرزوی سلامتی و مزید توفیق برای این چهار دانشمند گرانمایه در جهت خدمت خالصانه به پیشرفت و تعالی جامعه اسلامی، امیدواریم، اعطاء این جایزه، بتواند نقش خود را در معرفی الگوهای علمی موفق به جامعه علمی ایفا نموده و از این پس، شاهد بهره مندی مضاعف از توانمندی های این اساتید محترم در جهت تحولات علمی بزرگ در جهان اسلام باشیم. از همه اساتید و صاحب نظران محترمی که در مراحل گوناگون ارزیابی‌ها در کنار کمیته اعطاء جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی بودند قدردانی می‌کنیم. همچنین لازم است از بنیاد محترم فرهنگ و تعالیِ مبنا، دانشگاه آزاد اسلامی و مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا به خاطر مشارکت در تأمین جوایز این دوره صمیمانه سپاسگزاری نماییم.

والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته چهارم آبان ماه ۱۳۹۶

برگزیدگان سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی تجلیل شدند

 در مراسم مراسم اهدای سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، در رشته فلسفه علوم اجتماعی برگزیده و مورد قدردانی قرار گرفت.

وی به دلیل خدمات ارزشمند در عرصه‌های آموزشی، و تألیف آثار متعدد و برجسته خصوصاً در عرصه فلسفه علم دینی، به طور خاص توفیقاتی حاصل کرده و ضمن ارائه دیدگاهی پیشرو و راهگشا در خصوص تعیین مناسبات اسلام و علوم اجتماعی، مدل مشخصی را برای پیوند میان این دو ارائه کرده است.

علاوه بر این، دکتر حسن سبحانی استاد دانشگاه تهران در رشته اقتصاد اسلامی به دلیل تقویت و بسط گفتمان اقتصاد اسلامی در ایران، و ارائه نقدهای قوی نسبت به نظام اقتصاد لیبرال، و همچنین پایه گذاری رشته اقتصاد اسلامی و پرورش شاگردان فراوان و کمک به پیشرفت رشته اقتصاد اسلامی در این عرصه تقدیر شد.

حجت الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه نیز در رشته فلسفه علوم انسانیِ اسلامی  به دلیل ترویج گفتمان علوم انسانیِ اسلامی، و تألیف آثار علمی مفید و ممتاز در زمینه فلسفه علوم انسانیِ اسلامی شایسته تقدیر شناخته شد.

وی در تقویت و تکمیل لایه های زیرین تفکر بنیادی علوم انسانیِ اسلامی و تبیین آن برای جامعه علمی نیز دیدگاه های برجسته ای را ارائه  کرده است.

علاوه بر این، کمیته اعطای جایزه جهانی علوم انسانیِ اسلامی در این مراسم، از  طه عبدالرحمن از کشور مراکش به دلیل ارائه دیدگاه های ممتاز و تحول آفرین در عرصه معناشناختی و فلسفه زبان، و برقراری ارتباط بین این حوزه و اندیشه سیاسی اسلام، که به تثبیت تفکر علوم انسانیِ اسلامی در جهان اسلام منجر شده است، تقدیر و قدردانی کرد.

آیت الله رشاد: تولید علوم انسانی اسلامی تکلیف عینی گروهی اصحاب حوزه است

آیت الله رشاد عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، صبح امروز ۴ آبان ماه در مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که در مدرسه امام کاظم (ع) قم در حال برگزاری است، با بیان اینکه امروز در آغاز راهیم و در آینده شاهد دستاوردهای ارزشمندی در این زمینه خواهیم بود اظهار داشت: علوم انسانی در ۳ دسته مجموعه قضایای توصیفی، گزارهای تجویزی همراه با بایدها و نباید های علوم انسانی و قضایای شایدها و نشایدها می گنجد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه مجموعه معارفی که از آن به عنوان علوم انسانی تلقی می شود با تلقی کنونی پیشینه دیرینه ای ندارد و مجموعه معارف تمام خواه است افزود: این مجموعه معارف فراگیر است و بشر امروز آگاه و ناآگاه سخت اسیر دستاوردهای این حوزه معرفتی گسترده است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: علوم انسانی به مجموعه ای از آموزه ها برای تدبیر شئون اجتماعی و کنش انسان بسنده نمی کند و به حوزه های دانش های دیگر نیز ورود می کند، امروز علوم انسانی ناظر به فلسفه و معرفت شناسی هم ورود می کند.

به گفته وی، علوم انسانی به حوزه حکمت، معرفت شناسی و طبیعیات نیز ورود کرده، اگرچه بخشی از این قلمرو گستری ناشی از بازگشتی است که بشر به کل یقین آغاز کرده و که مرزهای علوم آرام آرام از بین می رود و دوره ای آغاز می شود که به صورت فرارشته ای به مباحث نگاه می شود.

آیت الله رشاد با تاکید براینکه علوم انسانی دامنه گسترده ای یافته است اظهار داشت: معرفت، معیشت و مدیریت، طبیعیات ، فنون و مهندسی مهم است اما قلمرو آنها در قیاس با علوم انسانی بسیار محدود است که شاهد این مدعا را می توان تعداد دانشمندان و دانشجویان علوم انسانی دید.

وی با اشاره به اینکه علوم انسانی دین دنیای مدرن است خاطرنشان کرد: به موازات دین عمده چیزی که دین مدعی است علوم انسانی هم برای بشر مدعی است، حیات انسان در سیطره علوم انسانی قرار گرفته و علوم انسانی با شاخه های گوناگون به موازات ابعاد دین مدعی حیات بشر شده است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: چالش اصلی دین در مواجهه با معارف تولیدی انسان نقطه تماس دین با علوم انسانی است، ولی با این تفاوت که در دوره رنسانی و آغاز دوره جدید حیات بشر غربی علوم طبیعی به صحنه آمد و با دین روبرو شد و علم مخالفت با دین را به دوش کشید از همین رو احساس شد علم در مبنا با دین رقیب و مواجه است

وی با تاکید براینکه  چالش علوم انسانی چالش خاموش است، افزود: عرصه هایی که علوم انسانی با دین مواجهه می کند وسیع تر از تماس علوم طبیعی با دین است اما این تفاوت در این دو جبهه مواجهه وجود دارد که علوم انسانی به صورت خاموش با دین مواجهه می کند و از جنس جنگ نرم است.

آیت الله رشاد با بیان اینکه همه این حرفها به معنی تعطیلی علوم انسانی و مخالفت با علم نیست تصریح کرد: آنچه در قالب علوم انسانی جهان بیان می شود همه باطل نیست، بلکه منظور این است که باید علوم انسانی اسلامی تولید شود.

وی با اشاره به تاثیرگذاری فوق العاده و شگرف علوم انسانی بر حیات انسان امروز گفت: علوم انسانی سکولار حیات جوامع را مهندسی می کند از همین رو با معضلات خسارت بار بسیاری مواجهیم و دست و پنجه نرم می کنیم، سیطره علوم انسانی وارداتی بر زندگی مسلمانان تا حد چشمگیری فقه و اخلاق اسلامی را به حاشیه رانده است.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه همه آنچه فقه و اخلاق اسلامی ادعا می کند علوم انسانی هم ادعای آن را دارد، اظهار داشت: ما موظفیم برای حفظ هویت اسلامی و دیانت و استقلال، همچنین مصون ماندن از یوغ فکری جریانات قدرت و ثروت جهان به تولید علوم انسانی اسلامی بپردازیم.

وی خاطرنشان کرد: تولید علوم انسانی اسلامی جز از حوزه بر نمی آید و این رسالتی بر دوش حوزه های علمیه است، تولید علوم انسانی از سنخ نظریه پردازی دینی است و این نظریه پردازی در گرو اجتهاد نظریه پردازان است. جز کسانی که از قوه اجتهاد برخوردار ، دیگران قادر نخواهند بود علوم انسانی اسلامی تولید کنند، فن اجتهاد و مهارت استنباط منحصرا در اختیار اصحاب حوزه است.

آیت الله رشاد با تاکید بر اینکه تولید علوم انسانی اسلامی تکلیف اجتماعی عینی اصحاب حوزه است، گفت: رفع این مشکل در گرو تولید معرفت صائب و تربیت نیروی صالح است، در این راستا هم باید در گام نخست تلقی صحیحی از علوم انسانی داشته باشیم.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه مبانی علوم انسانی باید بر اساس حکمت اسلامی تولید شود اظهار داشت: حوزه کنونی با علوم انسانی بیگانه و از حوزه ها غایب است، پاره ای از اقدامات صورت گرفته هم کافی نیست. این هدف که علوم انسانی اسلامی تولید شود از موسسات تخصصی هم بر نیامد، دانشگاه ها هم برای این هدف تشکیل نشده اند بلکه برای تدریس علوم انسانی رایج تاسیس شد از همین رو باید در بستر اجتهاد توأم با علم و اخلاق، علوم انسانی در متن حوزه تدریس شود.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه مجتهد باید متخصص تربیت شود، افزود: حوزه های علمیه نیز باید به این امر مهم روی بیاورند.

عبدالحسین خسروپناه: توسعه علوم انسانی اسلامی نیاز به اجتهاد حوزه و دانشگاه دارد

حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و اهدای سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که پیش از ظهر امروز ۴ ابان ماه در مدرسه امام کاظم(ع) برگزار شد، با اشاره به تجربه ۲۰ ساله خود در علوم اسلامی و انسانی، اظهار کرد: باید یک تعریف و ساختار و روش جدیدی از حکمت اسلامی ارائه شود.

وی افزود: فلسفه رایج به فلسفه هستی، فلسفه نفس، خدا و دین پرداخته است، در حالی که فلسفه های تاریخ و فلسه های اجتماعی و فلسفه های بسیار دیگری هست که باید به آنها پرداخته شود.

این محقق و نویسنده کشورمان با اشاره به روند مطالعاتی خود افزود: یک نگاه درجه دوم به خود علوم انسانی در روش مطالعاتی خود لحاظ کردیم که وقتی می گویم علوم انسانی مقصود چیست و این علوم در غرب چه کاری انجام می دهد.

خسروپناه تاکید کرد: فسلفه علوم انسانی در غرب توصیف انسان مطلوب، انسان محقق و تغییر انسان محقق به انسان مطلوب را برعهده دارد.

دریافت کننده سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی با اشاره به اهمیت نقش ایدئولوژی‌های اجتماعی بر علوم اجتماعی موجود، تصریح کرد: بر این منبا به این نتیجه رسیدیم که باید به دنبال یک متدولوژی جدید در علوم انسانی اسلامی باشیم.

وی افزود: روش اجتهادی فعلی نقص دارد و به همین دلیل روش حکمی و روش اجتهادی را تدوین کردیم، اجتهاد معارف در حوزه های علمیه  تنها می تواند در توصیف انسان مطلوب و آن هم بخشی از انسان مطلوب کمک کند.

به گفته دریافت کننده سومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی بخشی مهمی از علوم انسانی توصیف انسان محقق است که برای آن نیاز به قسم دیگری از علوم داریم.

وی افزود: روش مورد نیاز، غیر از توصیف انسان محقق نهادسازی و ساختارسازی از جمله نهاد و سازمان هایی همچون  بیمه، مالیات و سایر نهادهای اجتماعی را تولید می کند، ما در علوم انسانی اسلامی تنها نباید به توصیف انسان مطلوب بپردازیم واضح است که این کامل نیست و نیاز به نهادسازی داریم.

خسروپناه با بیان اینکه نیاز به اجتهاد قسم چهارمی برای نهادسازی نیز وجود دارد، تصریح کرد: برای تولید علوم انسانی اسلامی لازم است که حتما شخص مجتهد باشد اما این وظیفه تنها برعهده حوزویان نیست و این روش رایج امروزی در حوزه ها کامل نیست.

وی افزود: این تنها بخشی از نیاز علوم انسانی اسلامی را تامین می کند، برای نمونه جایی که می خواهیم در مورد ازدواج و طلاق بپردازیم نیاز به تحقیقات میدانی داریم و روش رایج حوزه جواب نمی دهد و اینجاست که دانشگاهیان باید ورود پیدا کنند.

خسروپناه تولید علوم انسانی اسلامی را مجموعه ای دانست که با یک نگاه پروسه ای باید شکل پیدا کند که بخشی از آن بر عهده حوزویان و بخشی برعهده دانشگاهیان است.

دریافت کننده سومین جایزه جهانی علوم انسانی از انتشار اثر خود با عنوان «گفتارهایی در فقه و فلسفه علوم اسلامی و انسانی» خبر داد و افزود: در این اثر مدیریت تحول در علوم انسانی و اسلامی و نقش حوزویان و دانشگاهیان در آن تعریف شده است.

سیدسعید زاهد زاهدانی: پارسانیا، پیشتاز مکتب جامعه‌شناسی براساس تفکر آیت‌الله جوادی‌ است

دکتر سید سعید زاهد زاهدانی استاد دانشگاه شیراز و رئیس کمیسیون جامعه شناسی چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی پیش از ظهر امروز ۴ آبان ماه در مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که در مدرسه امام کاظم (ع) قم برگزار شد، در معرفی شخصیت و اندیشه حجت الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا دریافت کننده سومین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی به عنوان نظریه پرداز برجسته فلسفه علوم اجتماعی اظهار کرد: حجت الاسلام پارسانیا متولد ۱۳۳۷ در مشهد مقدس بوده و فقه و اصول را در محضر آیت الله جوادی آملی، فاضل لنکرانی و وحید خراسانی خوانده و عرفان را در محضر آیت الله جوادی آملی و آیت الله حسن زاده آملی بهره برده اند.  

وی با مروری بر آثار پارسانیا به ویژه در حوزه جامعه شناسی، افزود: وی از شاگردان درجه یک آیت الله جوادی آملی بوده و بر آثار این عالم بزرگوار تسلط کامل دارد.  

زاهدانی با اشاره به تحصیلات دانشگاهی وی، افزود: ایشان از اولین دانشجویان جامعه شناسی بعد از انقلاب در دانشگاه تهران است و یکی از خصوصیات متمایز کننده ایشان علوم دوگانه ای است که به آن پرداخته اند.

استاد جامعه شناسی دانشگاه شیراز تصریح کرد: ریاست دانشگاه باقر العلوم(ع)، عضو شورای سیاست گذاری حوزه علمیه، رئیس کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب فرهنگی ازجمله سمتهایی است که  حجت الاسلام پارسانیا در آن ایفای نقش کرده اند.

زاهدانی تاکید کرد: نکته با اهمیت تسلط ایشان بر نحله های مختلف فکری و فلسفی است، تقریبا تمام جریان های فکری تاریخ ایران را مورد ارزیابی قرار داده و در کتاب های خود معرفی کرده اند.

وی تصریح کرد: پارسانیا به خوبی فلسفه مدرنیزم را می شناسد و از جمله شخصیت هایی است که به دنیای جدید و قدیم آگاهی داشته و برای جهت گیری به سمت فلسفه اسلامی به خوبی می تواند دانش خود به بهره بگیرد.

به گفته زاهدانی مجموعه کتب پارسا نیا نشان دهنده اشراف و آگاهی وی به حکمت و اندیشه غرب است، «حدیث پیمانه» که ریشه های فکری انقلاب اسلامی را بیان می کند و تاریخ فلسفه و افکار اسلامی و آثار اجتماعی آن را بیان می کند یکی از آثار بسیار ارزشمند این دانشمند است.

وی افزود: «هستی هبوط» و «جهان های اجتماعی» از جمله کتاب های بسیار شاخص وی است، که در این کتاب به فلسفه اجتماعی غرب و امکان اندیشه های اجتماعی اسلامی و فلسفه اجتماعی اسلامی پرداخته و آنها را در قالب حکمت متعالیه بیان می کنند.

زاهدانی افزود: در بین اندیشمندان اسلامی جامعه شناسی ۳ نوع طرز تفکر را ملاحظه می کنیم که یکی از آن ها به پیروی از اندیشه های آیت الله مصباح یزدی نشات گرفته بر اساس فلسفه اسلامی و علوم وحیانی مساله جامعه اسلامی را مورد تجزیه تحلیل قرار داده نظریه پردازی و فرضیه سازی می کنند.

استاد جامعه شناسی و برنامه ریزی اجتماعی ادامه داد: حرکت دیگری مبتنی براندیشه آیت الله جوادی آملی است که پیشتاز این طرز تفکر حجت الاسلام پارسا نیا است و کار این مکتب این است که گزاره هایی علمی که در حکمت متعالیه وجود دارد را طبق وضعیت فعلی اجتماع بازتعریف کنند.

زاهدانی تاکید کرد: این روش در جامعه شناسی امروزی هم کار رایجی است و پارسانیا انطباق اجتماعی را کامل در کار خود رعایت می کند.

دکتر حسن سبحانی: رویکرد فقهی به اقتصاد فرد در کنار جمع باید موضوع مطالعه باشد

دکتر حسن سبحانی استاد دانشگاه تهران و برگزیده سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی در مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که امروز ۴ آبان ماه در مدرسه امام کاظم(ع) قم برگزار شد، با اشاره به مطالعات اقتصاد اسلامی آغاز شده از نیم قرن قبل به منظور دفاع از آموزه های اسلامی اظهار داشت: در این ایام حداقل آن است که پارادایم اقتصاد متعارف از سوی اندیشمندان جوامع اسلامی مورد نقد واقع گرفته است و برخی از نظریه ها و مفاهیم مشمول رد و بازبینی واقع شده اما  این رویداد به اندازه ای نیست که بتوان از آن به عنوان پارادایم یاد کرد.

برگزیده سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی با بیان اینکه بررسی نوع رویکردها در ادبیات اقتصاد اسلامی نشان دهنده تفکراتی در روند اقتصاد اسلامی است که تا رسیدن به مرز پارادایم علمی فاصله زیادی ندارد، افزود: در کشورهای اسلامی مکتوبات و تحقیقات زیادی در زمینه اقتصاد اسلامی کار می شود که در مجموع نشانه های عملیاتی جدید در زمینه اقتصاد اسلامی است.

این نماینده سابق مجلس شورای اسلامی با تاکید براینکه تحقیقا می توان گفت اقتصاد اسلامی در محیط علمی متاثر از پارادایم دموکراسیک را تجربه می کند، تصریح کرد: در محیطی که پارادایم ها عمری طولانی تجربه می کند وفضای دیگری برای موضوعات اقتصادی بوجود آورده اینکه چه زمانی پارادایم غالب می شود به زمان طولانی تری نیاز دارد.

سبحانی ادامه داد: در مجموع در فاصله حدود ۶۰ سالی که از مطالعات اقتصاد اسلامی گذشته ۴ رویکرد متمایز رویکرد فقهی، رویکرد نئوکلاسیکی، رویکرد تلفیقی و رویکرد سیستمی یا وحدتی در این عرصه شاهدیم.

برگزیده سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی با اشاره به اینکه در مجموع این پژوهشها پاردایمی از اسلام یا مسلمانهاست، گفت: وقتی فرد و جامعه متدین را متصور می شویم به اجتماعاتی پی می بریم که شکوفایی علمی و تکنولوژی شکل گرفته و اخلاق عالم و دانشمند متجلی می شود، جامعه ای که چون مراحل توسعه عدالت محور محدود به آموزه های دینی طی کرده از فقر و کاستی خبری نیست.

استاد دانشگاه تهران ادامه داد: چنانچه تدین انسانها سنجش شود می توان برای یک انسان یا جامعه در لحظه بررسی و مطالعه نقاطی بر طیف تدین مشخص کرد که بر هم منطق نیستند، از آنجا که زمینه محقق کردن احکام دین را نداریم بنابراین می توان برای هر جامعه ای در هر برهه ای وضعیتی را مطالعه کنیم که انسان ها ضمن کامل نبودن اما عیاری از تدین و اسلامیت در رفتار آن ها وجود دارد، در این راستا نمی توان به خاطر اینکه دسترسی نداریم اقتصاد اسلامی را در وضعیتی بگذاریم که فهم می کنیم اما احساس نمی کنیم.

سبحانی با بیان اینکه شکاف رفتاری در گذر زمان حل می شود و کسانی که در عرصه اقتصاد اسلامی تحقیق می کنند جای خود را روی طیف توسعه یافتگی پیدا می کنند عنوان کرد: در برهه کنونی به ترکیب هوشمند رویکرد سیستمی و فقهی نیاز داریم، باید رویکرد فقهی به علم اقتصاد به ضرورت اجتماعاتی بینجامد که فرد در کنار جمع موضوع مطالعه است.

برگزیده سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی افزود: عدم تعادل های وسیع و در جای خود نبودن امور نشان بارز بی عدالتی است، بدون تردید برای جامعه توسعه یافته با کارکرد و سازوکاری عادلانه است که تحقق احکام بایسته دین میسور می شودو  می توان گفت توسعه و پیشرفت خود را تجربه کرده است.

مترجم آثار طه عبدالرحمن: هدف پروژه فکری طه عبدالرحمن پاسخ اسلامی به مسائل عصر است

هادی بیگی امروز ۴ آبان ماه در مراسم اختتامیه چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی و سومین دوره جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که در مدرسه امام کاظم (ع) قم برگزار شد، در توصیف شخصیت و اندیشه طه عبدالرحمن اندیشمند مراکشی و نظریه پرداز علوم انسانی اسلامی اظهار داشت: ایشان متولد ۱۹۴۴ در کشور مغرب هستند و تحصیلات خود تا مقطع لیسانس ادامه و بعد به دانشگاه سوربن می رود و دو مدرک دکتری اخذ می کند.

وی با بیان اینکه پس از آن به کشور خود برگشته و در دانشگاه های کشورش تدریس می کند افزود: طه عبدالرحمن در بسیاری از دانشگاه های جهان عرب شناخته شده و جوانان زیادی جذب اندیشه های وی شده اند و در سن ۹۰ سالگی همچنان پویا و پرتلاش است.

بیگی ادامه داد: طه عبدالرحمن متفکر امت است، دغدغه اساسی وی دغدغه مندی برای کل امت است و به سمت فرقه گرایی و جغرافیا گرایی کشیده نمی شود، این در حالی است که دیگر شخصیت های مشابه وی به سمت و سوی فرقه گرایی و جغرافیاگرایی کشیده شده اند.

وی با بیان اینکه هدف اصلی پروژه فکری طه عبدالرحمن را پاسخ اسلامی به مسائل عصر دانست و تصریح کرد: او در مدرنیته اسلامی تفکر خود را تجمیع می کند و ضمن ایمان عمیق به مسایل اسلامی در برابر تفکر غرب رویه تدافعی نداشته بلکه تهاجمی بوده است.

بیگی در ادامه با اشاره به اینکه طه عبدالرحمن در برابر تاریخ غرب و انحلال ما در غرب وادادگی ندارد و این نقطه عطفی در تفکر وی است، اظهار داشت: او با نیروی خارق العاده بازی منطق را کنترل می کند و در نهایت انسان را مبهوت می گذارد. از نگاه او اکنون زمان اخلاق اسلام است و ما در برابر مدرنیته مسئول هستیم و باید نقص های آن را برطرف کنیم.

این مترجم با تاکید بر اینکه طه عبدالرحمن بین روح مدرنیته و واقعیات تفکیک قائل می شود، افزود: از نگاه او روح مدرنیته در تملک هیچ ملتی نیست بلکه برای همه است اما در زمان های مختلف تحققهای تاریخی به مدرنیته داده می شود که مدرنیته غرب در برهه کنونی هم ظالم و هم ناقص است و امت اسلام باید به آن فکر کند.

بیگی با اشاره به اینکه طه عبدالرحمن تاسیس مدرنیته اسلامی را تفکر خود اعلام می کند گفت: امت اسلام هم حق دارد به روح مدرنیته تحقق ببخشد، این در حالی است روشنفکران روح تمدن اسلام را در نیافته اند.

وی با تاکید بر اینکه طه عبدالرحمن ۳۰ سال پیش  قضیه بیداری اسلامی را مورد توجه قرار داد،عنوان کرد: از نگاه وی برخی سنت و تمدن اسلام را لاشه ای می کنند و حول مفاهیم آن حرف می زنند بلکه روح این تمدن عمل به احکام دینی است.

منبع: ستاد خبری چهارمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی